strategisch plan Bartholomeus Gasthuis

Een geschiedenis om over naar huis te schrijven

Bartholomeus Gasthuis in editie 'De oudste steen boven' van De Nuk

Bekijk de video hier!

Ruim zesenhalve eeuw in een notendop

De lange historie van het Bartholomeus Gasthuis gaat terug tot 1367.  Eerst als herberg, later als huis voor zieken en als zorginstelling. Het Bartholomeus Gasthuis is het oudste, nog zelfstandig functionerende, gasthuis van Nederland!

 

1367: Sint Appollonia Gasthuis
Een onbekend gebleven Utrechtse burger sticht in 1367 het Sint Apollonia Gasthuis sticht. In 1378 neemt Willem van Abcoude het kwijnende Sint Apollonia Gasthuis onder zijn bescherming. Hij verandert het karakter van het gasthuis tot een verblijf voor langdurige zieken en de naam in Sint Bartholomeus Gasthuis. Het zal één van de belangrijkste Utrechtse gasthuizen worden en het enige gasthuis in Nederland dat onafgebroken – in zijn oorspronkelijke functie – de eeuwen trotseert.

 

Broederschap en Armenpot

In 1407 stelt Willem van Abcoude een broederschap en een Armenpot in. De broederschap is verantwoordelijk voor het bestuur en de inkomsten van het gasthuis. In de Armenpot stort hij een voor die tijd enorm bedrag van 1.000 Engelse nobels – gelijk aan 2.450 gouden Rijnse guldens. Eeuwenlang voeren leden van de broederschap het werk van hun voorgangers uit.

 

Papklok

In de voorgevel van het Bartholomeus Gasthuis hangt een klok die gemaakt is in 1471. In de rekening wordt bij de uitgaven vermeld: ‘zeven Rijnse guldens aan Steven Butendycke voor het gieten van de klok’. De klok is de op een na oudste klok van Utrecht. Alleen de klok in de Pieterskerk, overigens ook gemaakt door Butendycke, is ouder. Het opschrift van de klok luidt ’Bartholomeus voco’, wat betekent: ‘Bartholomeus word ik genoemd’.

 

Iedere dag om 12.00 uur luiden vrijwilligers van het Utrechts Klokkenluiders Gilde deze ‘papklok’. Een herinnering aan een oud gebruik in het Bartholomeus Gasthuis, namelijk hét sein dat het etenstijd was. Ook bij speciale gelegenheden wordt de klok geluid. Bijvoorbeeld bij de jaarlijkse herdenkingsdienst voor overleden bewoners en bij het uitdragen van een overledene.

 

Van broederschap naar College van Regenten

In 1817 wordt de opdracht van de broederschap verzwaard. Bij Koninklijk besluit komen op 27 maart alle Utrechtse Gods- en Gasthuizen onder één bestuur. Het nieuw benoemde College van Regenten der vereenigde Gods- en Gasthuizen krijgt zijn zetel in het Bartholomeus Gasthuis. Tot vandaag de dag vervult het College de bestuurlijke taak. Vanaf 2007 als Raad van Toezicht.

 

Tentoonstelling

De lange en rijke geschiedenis is te bewonderen in de tentoonstelling in het gasthuis en tijdens de rondleiding die iedere eerste zondag van de maand of op verzoek wordt gehouden. Een van de vrijwillige gidsen leidt u  rond.

 

Regentenzaal

De Regentenzaal werd in 1632 gebouwd in opdracht van de toenmalige regenten. In 1641 gaven zij de bekende Delfse tapijtwever Maximiliaan van der Gucht opdracht voor het maken van het eerste wandtapijt. Er volgen er later nog drie. De gobelins sieren de wanden van de Regentenzaal nog altijd.

 

Smeezaal

De Smeezaal, op de eerste verdieping van het gasthuis, stamt uit de eerste middeleeuwse uitbreiding met een ziekenzaal aan de Lange Smeestraat. De zaal heeft nog altijd een karakteristieke hoge gebogen kap. Daardoor is het een unieke ruimte in het gasthuis. De zaal wordt nog altijd veel gebruikt, bijvoorbeeld voor concerten, bijeenkomsten en voor de zakelijke verhuur.

 

 

 

Mee op tijdreis door het cultureel ergoed?

Ga mee met een gids op de eerste zondag van de maand.

Lees hier verder

650 jaar besturen

650 jaar gasthuis

650 jaar zorgen

650 jaar mensen

650 jaar naastenliefde

De Regentenzaal

 

 

2017 – Feestjaar 650-jarig bestaan

In 2017 bestaat het Bartholomeus Gasthuis 650 jaar. Dat is gevierd, door het jaar heen, en hoe! Van 650 oliebollen en 650 pannenkoeken tot een poëziewedstrijd en ‘Feest van Nabuurschap’ rond de donkere dagen voor kerst. Tijdens een feestelijk diner voor bewoners schuift een grote groep gasten van EET met je hart en het Leger des Heils aan. Een avond met een gouden randje. De onvergetelijke kers op de taart dit jaar is het bezoek van HKH Koningin Máxima op 24 augustus 2017. De steen in de voorgevel met het winnende gedicht (Hanneke van Eijken) is een prettige en passende herinnering aan het dit jaar.

 

X